- Ανδρομάχη
- I
Μυθολογικό πρόσωπο. Ηρωίδα της Τροίας, κόρη του Ηετίωνα, βασιλιά της Θήβης (Μυσίας) και σύζυγος του Έκτορα. Στην Ιλιάδα περιγράφεται ως πιστή και τρυφερή σύζυγος. Ονομαστή είναι η σκηνή του αποχαιρετισμού μεταξύ Έκτορα και Α. και ο θρήνος της για τον νεκρό άντρα της και για τον θάνατο που περίμενε τον ορφανό γιο της Αστυάνακτα (μετά την άλωση της Τροίας τον γκρέμισαν οι Αχαιοί από τα τείχη). Στην άμυνα της Τροίας εναντίον των Αχαιών έλαβε ενεργό μέρος. Μετά την πτώση δόθηκε ως «γέρας εξαίρετον» στον Νεοπτόλεμο, με τον οποίο απέκτησε τρία παιδιά: τον Μολοσσό, επώνυμο ήρωα της φυλής των Μολοσσών της Ηπείρου, τον Πίελο και τον Πέργαμο, ιδρυτή της Περγάμου. Μετά τον θάνατο του Νεοπτόλεμου δόθηκε στον Έλενο, αδερφό του Έκτορα, με τον οποίο απέκτησε έναν γιο, τον Κεστρίνο.Τη μορφή της Α. είχε εικονίσει ο ζωγράφος Πολύγνωτος σε σύνθεσή του με θέμα την άλωση της Τροίας και ο μύθος της ενέπνευσε τον Ευριπίδη στις τραγωδίες Ανδρομάχη (βλ. λ.) και Τρωάδες και τον Λατίνο Έννιο (Andromacha aechmalotis)·από τους νεότερους, τον ίδιο μύθο χρησιμοποίησε, με αρκετή ελευθερία, ο Ρακίνας στην τραγωδία του Andromaque,ένα από τα αριστουργήματα του θεάτρου του· από το έργο αυτό προήλθαν έπειτα πολυάριθμα ομώνυμα μουσικά έργα, από τους Καλντάρα (1724), Φέο (1730), Σακίνι (1763), Παϊζέλο (1798), Γκρετρί (1780) κ.ά.II
Η Ανδρομάχη αποχαιρετά τον Έκτορα, σε σχέδιο μελανόμορφου κρατήρα του 6ου αι.
Τραγωδία του Ευριπίδη. Η συγγραφή του έργου τοποθετείται στα πρώτα χρόνια του Πελοποννησιακού πολέμου. Η υπόθεση διαδραματίζεται στη Φάρσαλο της Θεσσαλίας, στο ιερό της Θέμιδας, όπου έχει καταφύγει η Ανδρομάχη για να γλιτώσει τους κατατρεγμούς της αντιζήλου της Ερμιόνης, γυναίκας του Νεοπτόλεμου (στον οποίο η Ανδρομάχη είχε δοθεί ως λάφυρο πολέμου) και κόρης του Μενέλαου, ο οποίος έχει φτάσει στη Φάρσαλο με την ευκαιρία μιας απουσίας του Νεοπτόλεμου στους Δελφούς για να σχεδιάσει μαζί με την Ερμιόνη την εξόντωση της Ανδρομάχης και του παιδιού της. Την κατάσταση σώζει o παππούς του Νεοπτόλεμου, Πηλέας. Στους προπηλακισμούς του εναντίον του βασιλιά της Σπάρτης Μενέλαου βρίσκουν έκφραση τα αντισπαρτιατικά αισθήματα της εποχής. Η Ανδρομάχη σώζεται, ο Μενέλαος φεύγει ντροπιασμένος και η Ερμιόνη τρέμει την επιστροφή του άντρα της. Από το σημείο αυτό ξετυλίγεται το δεύτερο μέρος του έργου, η σύνδεση του οποίου με το πρώτο κρίνεται αρκετά χαλαρή και ανόργανη. Τώρα στο παλάτι, αντί για τον Νεοπτόλεμο, εμφανίζεται ο Ορέστης, ο οποίος αφού οργάνωσε την εξόντωση του Νεοπτόλεμου στους Δελφούς, έχει έρθει να πάρει την Ερμιόνη, την οποία διεκδικούσε ως σύζυγο από παλιά. Toν νεκρικό θρήνο του τέλους διακόπτει η από μηχανής εμφάνιση της Θέτιδας.IIIΠεδινός οικισμός (υψόμ. 40 μ., 962 κάτ.) του νομού Πιερίας. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Κατερίνης.IV(Αστρον.). Αστεροειδής που επισημάνθηκε την 1η Οκτωβρίου 1877. Το φαινόμενο μέγεθός του στη μέση αντίθεσή του είναι ίσο προς 12,3, ενώ αν βρισκόταν σε απόσταση μιας αστρονομικής μονάδας από τον Ήλιο και από τη Γη θα είχε φαινόμενο μέγεθος 8,0. Ο αστεροειδής αυτός ολοκληρώνει την περιφορά του γύρω από τον Ήλιο σε 2.127,3 ημέρες.
Dictionary of Greek. 2013.